ملا احمد نراقی در نیمه قرن سیزدهم قمری در " عوائد الایام" اعلام کرد که " انتظام امور دنیای مردم " از وظایف فقها شمرده می شود و مردمی که ( عوام ) به ملکه قدسیه اجتهاد نرسیده اند ، تحت ولایت شرعی فقیهان عادل هستند" و از این زمان بود که نظریه ولایت فقیه تبدیل به یک مساله اجتماعی شد.
پس از او هم بودند افراد بزرگواری که با تایید نظریه او نسبت به تشریح آن همت گماشتند. آیت الله میرزای نائینی و همچنین آیت الله شیخ محمد حسن نجفی صاحب " جواهر الکلام " و آیات عظام بروجردی ، گلپایگانی و خمینی . اگرچه فقهای بزرگوار دیگری بودند که با این استدلال که براهین و دلایل کافی فقهی برای پذیرش چنین حقیقتی موجود نیست از قبول آن سر باز زده اند از میان این گروه از فقیهان می توان به آیات عظام شیخ انصاری ، آخوند خراسانی ،حکیم ،،خویی ،خوانساری ،وآیت الله اراکی اشاره کرد ؛
آیت الله خمینی از جمله فقهایی بودند که ولایت فقیه ( مطلقه فقیه ) را در زمان غیبت معصوم پذیرفته اند و آن را از امور اعتباری عقلایی دانسته وبر این باورند که ولی فقیه در حوزه عمومی شرعا مقید به رعایت مصلحت مردم است ( کتاب البیع جلد2 صفحه 495)وتصرف فقیه در حوزه امور عمومی و تدبیر امور سیاسی و زعامت اجتماعی است اما حوزه خصوصی افراد تا آنجا که با حیات عمومی وجمعی ، تضاد پیدا نکند ، از حوزه ولایت فقیه خارج است.
مطلبی پیرامون ولایت فقیه در وبلاگی خواندم مدیر وبلاگ به نقل از یکی از روحانیون استان قم مطالبی پیرامون ولایت فقیه نوشته بود از آنجائیکه وضعیت ظاهری وبلاگ نشان از اهل مطالعه بودن صاحب آن میداد پس از خواندن متن برایش پیغام گذاشتم . سپس احساس کردم پیغامی که برای آن عزیز گذاشته ام را هم در وبلاگ خودم بیاورم شاید وقتی شد وحالی بدست آمد و در این باره بیشتر نوشتم .اما پیغام من به آن وبلاگ نویس محترم :
این که به مسئله ولایت فقیه ماهیتی سیاسی اجتماعی بدهند به نظر شما صحیح هست یا نه ؟ملا احمد نراقی برای اولین بار در قرن 13 بحث ولایت فقیه را به یک مسئله اجتماعی تبدیل نمود بعد از ایشان هم بودند بزرگوارانی مانند میرزای نائینی یا ایات عظام بروجردی ، گلپایگانی ،امام خمینی که با این نظریه موافق بودند از طرفی بودند فقهای بزرگ دیگری که با این استدلال که براهین ودلایل کافی فقهی برای پذیرش چنین حقیقتی موجود نیست از قبول آن سر باز زدند مانند ایات عظام شیخ انصاری ،آخوند خراسانی ،حکیم ،خویی ،خوانساری،اراکی و...
آن چیزی که مورد وفاق همه فقهاست پذیرش ولی فقیه در امور حسبیه است.